Nirjala Ekadashi 2024: काय कारण आहे की निर्जला एकादशीला भीमसेनी एकादशी म्हटले जाते

Nirjala Ekadashi 2024: भीमसेनी एकादशी का म्हणतात? जाणून घ्या कथा आणि धार्मिक महत्त्व

Nirjala Ekadashi 2024: निर्जला एकादशीला का भीमसेनी एकादशी म्हणतात याची कथा तुम्हाला माहिती आहे का? जर नाही तर चला जाणून घेऊया. धार्मिक मान्यतेनुसार, निर्जला एकादशीच्या दिवशी श्री हरिची उपासना केल्याने घरात आनंद व समृद्धी येते. या एकादशीला निर्जला एकादशी किंवा भीमसेनी एकादशी म्हणतात.

निर्जला एकादशीचा अर्थ आणि महत्त्व

सनातन धर्मात एकादशीला विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी भगवान विष्णू आणि माता लक्ष्मीची विशेष पूजा-अर्चना केली जाते. जीवनात सुख-शांती मिळवण्यासाठी व्रत देखील केले जाते. दर महिन्यात दोनदा एकादशी व्रत केले जाते, एक कृष्ण पक्षात आणि दुसरे शुक्ल पक्षात. ज्येष्ठ महिन्यातील शुक्ल पक्षात येणारी निर्जला एकादशी 18 जूनला आहे.

निर्जला एकादशीची कथा आणि भीमसेनाची कहाणी

धार्मिक कथेनुसार, पांडवांपैकी एक भीमसेनाला उपवास ठेवणे कठीण वाटत होते. त्याने श्रीकृष्णाकडे या समस्येचं समाधान विचारलं. श्रीकृष्णाने त्याला निर्जला एकादशीच्या व्रताचे महत्त्व सांगितले. या दिवशी निर्जल उपवास ठेवून केलेली उपासना संपूर्ण वर्षाच्या उपवासाचे फळ देते, असे श्रीकृष्णाने सांगितले. भीमसेनाने या एकादशीला उपवास ठेवला आणि त्यामुळेच ही एकादशी ‘भीमसेनी एकादशी’ म्हणून ओळखली जाऊ लागली.

Nirjala Ekadashi 2024: तारीख आणि शुभ मुहूर्त

पंचांगानुसार, ज्येष्ठ महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील एकादशी तिथीची सुरुवात 17 जून रोजी सकाळी 04:43 वाजता होईल. तर समाप्ती 18 जून रोजी सकाळी 06:24 वाजता होईल. त्यामुळे निर्जला एकादशीचा व्रत 18 जून रोजी होईल.

निर्जला एकादशीचे धार्मिक महत्त्व

निर्जला एकादशीच्या दिवशी भगवान विष्णूची उपासना केल्याने सर्व पापांचे निवारण होते असे मानले जाते. उपासनेत प्रभुची कृपा मिळून जीवनात सुख-समृद्धी येते. ही एकादशी अत्यंत पुण्यप्रद मानली जाते आणि यामुळेच भक्तजन मोठ्या श्रद्धेने या दिवशी उपवास करतात.

व्रत करण्याची पद्धत

निर्जला एकादशीचा व्रत पूर्णपणे निर्जल असतो. म्हणजेच या दिवशी पाणी देखील पिऊ नये. सकाळी स्नान करून भगवान विष्णूची पूजा करावी, मंत्रजप करावा आणि दिवसभर निर्जल राहावे. संध्याकाळी पूजा करून आरती करावी.

निर्जला एकादशीची महती

या दिवशी उपवास केल्याने भक्तांना वर्षभराच्या एकादशींना केलेल्या व्रताचे फळ मिळते. निर्जला एकादशीच्या उपासनेत घरातील सदस्यांची सुख-समृद्धी आणि आरोग्य लाभते. ही एकादशी विशेष पुण्यदायिनी असल्याने याचे महत्त्व अधिक आहे.

व्रताचे फायदे

निर्जला एकादशीच्या व्रताने मानसिक आणि शारीरिक शुद्धी होते. शरीरातील विषारी द्रव्ये दूर होतात आणि मन शांत व स्थिर राहते. धार्मिक दृष्टिकोनातून ही एकादशी मोक्ष प्राप्तीचे साधन मानली जाते.

निर्जला एकादशीच्या पूजेची विधी

निर्जला एकादशीच्या दिवशी सकाळी लवकर उठून स्नान करावे आणि स्वच्छ वस्त्र धारण करावे. पूजेसाठी भगवान विष्णूची प्रतिमा किंवा फोटो एका स्वच्छ जागी ठेवावा. पूजेच्या ठिकाणी तुळशीचे पान, फुले, धूप, दीप, नैवेद्य आणि पंचामृत ठेवावे.

सर्व प्रथम, भगवान विष्णूची प्रतिमा जल, पंचामृत आणि स्वच्छ पाण्याने स्नान घालावी. त्यानंतर तुळशीचे पान आणि फुले अर्पण करावीत. धूप आणि दीप लावून मंत्रजप करावा. भगवान विष्णूच्या विविध नावांचा उच्चार करावा आणि त्यांच्या महिमेचे गायन करावे.

व्रत कथा ऐकणे आणि वाचन

पूजेनंतर निर्जला एकादशीची कथा वाचावी किंवा ऐकावी. कथा वाचनामुळे व्रताचे महत्त्व आणि त्याची फलश्रुती अधिक स्पष्ट होते. व्रत करणाऱ्याने दिवसभर ध्यान करावे आणि भगवद्गीतेचे वाचन करावे.

दिवसभराचे उपवासाचे नियम

निर्जला एकादशीच्या दिवशी पूर्णपणे निर्जल राहावे, म्हणजेच पाणी सुद्धा पिऊ नये. दिवसभर मन:शांती आणि भगवान विष्णूच्या उपासनेत व्यतीत करावे. भजन, कीर्तन, मंत्रजप आणि धार्मिक ग्रंथांचे वाचन करावे.

संध्याकाळची पूजा आणि आरती

संध्याकाळी पुनः स्नान करून पूजा करावी. दिवसभर उपवास केलेल्या भक्तांनी संध्याकाळी आरती करून भगवान विष्णूची कृपा प्राप्त करण्यासाठी प्रार्थना करावी. नैवेद्य अर्पण करून ते प्रसाद म्हणून ग्रहण करावे.

निर्जला एकादशी व्रत हे अत्यंत पुण्यदायिनी व्रत आहे. या दिवशी केलेल्या उपासनेमुळे सर्व पापांचे निवारण होते आणि भक्तांना मोक्षाची प्राप्ती होते. या व्रताचे पालन केल्याने जीवनात सुख-समृद्धी येते आणि प्रभूची कृपा मिळते. त्यामुळे भक्तांनी निर्जला एकादशी व्रत श्रद्धेने आणि भक्तिभावाने करावे.

निर्जला एकादशी व्रत हे जीवनात धर्म, अध्यात्म आणि सेवा यांचे महत्त्व सांगणारे व्रत आहे. या व्रताचे पालन करून भक्तांनी आपल्या जीवनात आनंद, शांती आणि समृद्धी आणावी. भगवान विष्णूच्या कृपेमुळे सर्व पापांचे निवारण होऊन मोक्ष प्राप्तीचे साधन बनावे.